- Karot ve sediman numune alınarak jeolojik tabakaları saptamak, kayaçlar ile ilgili bilgi alma. Karot ve sediman numuneler ile sondajlarda rastlanan tabakalar incelenir, alınan numuneler laboratuara gönderilerek tahlil ettirilir. Analizleri yapılır, gerekli deneyler yapılır, fosiller belirlenir, bu fosiller yardımı ile tabakların yaşları saptanır veya numuneler üzerinde gerekli araştırmalar yapılır.
- Madenlerin veya malzeme ocaklarının varlığının doğrultusunu, yatımını, derinlik ve miktarını saptamak.
- Su aramak ve üretmek,
- Petrol aramak ve üretmek,
- Doğal gaz aramak ve üretmek,
- Jeotermal kaynak aramak ve üretmek,
- Drenaj,
- Enjeksiyon (yer altı beton baraj inşaatı),
- Zeminin taşıma kapasitesinin saptanması ve zemin mekaniği deneyleri için sondaj yapmak.
Bunlar genellikle temel sondajlardır. Temel sondajların yapılma amaçları; baraj, köprü, tünel, termik ve nükleer santral, fabrika, çok katlı bina gibi yapıların oturacağı zeminin incelenmesi ve taşıma kapasitesinin saptanmasıdır. Bunun için tabakaların özellikleri, su içerikleri, su kaçırma derecesi, vs. gibi fiziki ve jeolojik veriler toplanarak değerlendirilir. Bunun yanında mühendislik amaçlı sondajlarda ayrıca aşağıdaki işlemler yapılır:
Standart Penetrasyon deneyleriyapılır, Bozulmuş ve bozulmamış numuneler alınır,
Vane, dilatometre veya presyometre deneyleri yapılır,
Alüvyonun durumu incelenir ve permeabilite deneyleriyapılır,
Ana kayanın durumu belirlenir,
Hafriyat durumu incelenir, zemin sınıflandırılır ve hafriyat sınırı saptanır,
Kuyular arası sismik araştırma yapılır,
SONDAJIN TÜRLERİ
Sondajlar yapılış amaçlarına, derinliklerine, yapıldıkları yere, aranan maddelere, uygulanan yöntemlere göre türlere ayrılır.
YAPILIŞ AMAÇLARINA GÖRE SONDAJLAR:
- Arama Sondajları
- Geliştirme Sondajları
- Üretim Sondajları
- Yardımcı Sondajlar diye adlandırılırlar.
DERİNLİKLERİNE GÖRE SONDAJLAR:
- Sığ Sondajlar
- Derin Sondajlar
- Çok Derin Sondajlar olmak üzere ayrılırlar.
Derinliği 5oo – 1ooo m’ ye kadar olan sondajlar sığ,
1000 – 4500 m derinliğe kadar inen sondajlar derin
4500 – 6000 m’ derinliğe kadar inmiş sondajlar ise çok derin Sondajlardır.
6000 m’den daha derine inmiş sondajlar ise ultra derin
Dünyada bugüne kadar yapılmış en derin sondaj 9500 m. dir.